MUTLULUK NEDİR? Hedonik ve Eudaimonik Yaklaşımlar Perspektifinden Psikolojik İyi Oluş

Mutluluğun sırrı nedir? Kimimiz için anlık zevkler, küçük hazlar bir mutluluk kaynağıyken, kimimiz hayatın derin anlamını bulmak için çabalarız. Bu iki farklı mutluluk arayışı, hedonik ve eudaimonik yaklaşımlar olarak karşımıza çıkar. Peki, gerçekten mutlu olmak için bu iki yaklaşımı nasıl dengede tutabiliriz?

Mutluluk, insanın tatmin, huzur ve kendini iyi hissetme durumunu tanımlar. Ancak bu basit görünen kavramın altında, insan ruhuna dair iki farklı yaklaşım yatar: hedonik ve eudaimonik. Psikolojik iyi oluşun temel taşları olan bu iki yaklaşım, mutluluğun anlamını ve yaşamımızdaki yerini derinlemesine değerlendirir.

Hedonik Yaklaşım: Hazların Peşinde Mutluluk

Hedonizm, mutluluğun anlık hazlardan, acıdan kaçınmadan ve keyifli deneyimlerden geldiğini savunur. Bu yaklaşım, "şimdi ve burada" mutlu olma felsefesine dayanır. Keyifli bir yemeğin, eğlenceli bir tatilin veya güzel bir müziğin yarattığı haz, hedonic bir bakış açısıyla değerlendirilir. Psikolojik iyi oluş için gerekli olsa da yalnızca hazların peşinde olmak, anlamlı bir mutluluğa ulaşmayı sağlamaz.

Eudaimonik Yaklaşım: Anlamın Peşinde Mutluluk

Eudaimonizm ise, mutluluğu uzun vadeli amaçlara ulaşma, kişisel gelişim, topluma fayda sağlama ve yaşamda anlam bulma olarak tanımlar. Bu yaklaşım, insanın potansiyelini en iyi şekilde ortaya koymasına, kendini gerçekleştirmesine ve öz değerlerine uygun bir hayat yaşamasına odaklanır. Eudaimonik mutluluk, yüzeydeki hazlardan ziyade, derin bir tatmin ve iç huzur sağlar.

Mutlu Olmak Genetik mi, Öğrenilebilir mi?

Mutluluğun kökenleri hem genetik faktörlere hem de öğrenilmiş deneyimlere dayanır. Araştırmalar, mutluluk üzerinde genetiğin %40-50 oranında etkili olduğunu gösterse de, öğrenilebilir ve geliştirilebilir bir yanı da bulunur. Bu da demektir ki, yaşamda mutlu olma becerisini öğrenmek, mutluluk seviyesini önemli ölçüde artırabilir. Peki, bu nasıl mümkün olur?

1.    Olumlu Düşünce ve Şükretme Pratikleri: Mutlu insanların sıkça yaptığı bir şey, hayatlarındaki olumlu şeylere odaklanmak ve şükretmektir. Her gün küçük de olsa mutlu eden şeylerin farkında olmak, mutluluk seviyesini artırabilir.

2.    Anlamlı Hedefler Belirlemek: Mutluluğu eudaimonik açıdan deneyimlemek için kişisel değerlerimize uygun anlamlı hedefler belirlemek önemlidir. Kendini gerçekleştirme yolunda atılan her adım, daha derin ve kalıcı bir tatmin sağlar.

3.    İlişkileri Güçlendirmek: Sosyal bağlar, mutluluğun en önemli kaynaklarından biridir. İnsanların güvenebileceği ve paylaşımda bulunabileceği ilişkiler kurmak, hem hedonik hem de eudaimonik mutluluk için kritik bir değere sahiptir.

4.    Kişisel Gelişime Odaklanmak: Gelişim gösterdiğimiz ve ilerlediğimiz alanlar, psikolojik olarak iyi hissetmemizi sağlar. Bu da mutluluğun sürdürülebilir bir parçasıdır.

Hedonik ve Eudaimonik Dengeyi Nasıl Kurmalı?

Hedonizm ve eudaimonizm arasındaki dengeyi kurmak, kişinin psikolojik iyi oluşunun temelinde yatan bir dengedir. Anlık keyifler, yaşamımıza renk ve enerji katarken; anlamlı hedefler de kalıcı bir tatmin sağlar.

Mutluluğun bu iki yönünü dengede tutmak için yapılabilecekler:

• Küçük Keyiflerin Tadını Çıkarmak: Günlük hayatın küçük zevklerini değerlendirmek, yaşam enerjisini artırır. Fakat bu keyifleri, yaşamın merkezine koymadan, anın tadını çıkararak yaşamak gerekir.

• Anlamlı Amaçlar Belirlemek: Uzun vadede, kişisel gelişimimize hizmet eden, değerlerimize uygun amaçlar belirlemek ve bu amaçlara ulaşmak için adımlar atmak, mutluluğun eudaimonik yönünü güçlendirir.

• Anlık Mutluluk ve Anlamı Birleştirmek: Yaptığımız aktivitelerde anın tadını çıkarmayı ve uzun vadeli amaçlarımızı aynı anda ele alabiliriz. Örneğin, sevdiklerimizle vakit geçirirken o anın keyfini yaşamak, hem hedonik hem eudaimonik tatmin sağlar.

Mutluluğun Peşinden Gitmek, Ama Nasıl?

Mutluluk hem genetik yapımızdan gelen hem de yaşam boyunca öğrenilen ve geliştirilen bir duygudur. Hayatın içinde hedonik hazların peşinden gitmekten çekinmeyin, ancak aynı zamanda eudaimonik bir tatmin peşinde olun. Bu iki yaklaşımı dengede tutarak hem anlık hem de uzun vadeli bir mutluluğa erişmek mümkün. Mutluluğun bu iki yönünü tanıyıp, kendimize ve sevdiklerimize değer katan bir yaşam inşa edebiliriz.

Yaşamınızı anlamla ve hazla dolu bir şekilde sürdürmeye yönelik bu yolculuk, gerçek mutluluğun kapılarını açacaktır.